Skip to main content

"Granda ie la forza dla memoria che sta ti luesc." (da Cicero)

Monumënt locomotiva

La ferata de Gherdëina ie unida fata te mé cin mënsc danter l 1915 y l 1916 sciche linia de  refurnimënt per la front dla Dolomites. La menova da Tluses nchin te Plan y fova ënghe mo do la viera n cunliamënt de mpurtanza cun la Val dl Isarch – nce per la marcanzia zipleda che univa meneda ora per dut l mond.

La storia dla ferata de Gherdëina fina cun si ultimo viac ai 29 de mei dl 1960. Ntan si 44 ani de servisc fovel n azion 6 locomotives a tanf, l’ultima adurveda ie tl 1973 unida tramudeda te n monumënt.

Ustaria dl Baga (ncuei Hotel Gardena Grödnerhof)

L svilup de Gherdëina se lascia usservé tres l ejëmpl dla ustaria dl Baga, ncuei “Hotel Gardena - Grödnerhof”. L scultëur Ferdinand Perathoner (dl Baga) ova lascià frabiché n l ann 1911 sun n pra dl luech da Vidalonch na villa cun na berstot, doi ani do iel ruvà leprò n café per seniëures dl’aristocrazia.

Ti prim ani 1920 à la familia Demetz-Bernardi cumprà la cësa y plu tert nce l nsci tlamà “Schattenheim” iló daujin. La doi frabiches ie unides cunliedes: da n albierch storich iel cun i ani deventà n hotel a cin stëiles Relais & Châteaux.

Ustaria da Mauriz (ncuei Hotel Adler)

Tl 1288 vëniel nunzià n mesc dal inuem Ortiseit tla pert plu vedla dl paesc de Urtijëi. L muda tl tëmp patron y inuemes (Moritzen, Daverda, Adler) y se svilupea coche ustaria, che Joseph Anton Sanoner compra tl 1810.

La familia Sanoner ie mo ncuei i patrons dla cësa. La ie unida restrutureda y amplieda plu iedesc danter l auter da Clemens Holzmeister y Luis Trenker), la ie la luegia de nasciuda dla sezion de Gherdëina dl Alpenverein tl 1885, y nce l prim pëir dla lum dla valeda ie unì mpià tlo tl scumenciamënt dl 1900. Ncueicundì ie l hotel n “Spa Resort”.