Popes da lesures fova dal 1840 nchin ala Prima viera mundiela l articul de venduda prinzipel di zipladëures de chiena de Gherdëina. A fé la popes turnedes che univa pitedes te uni mesura fovel de bujën dla culaburazion de duta la familia: i braces, la giames, l mus y l corp univa fac separatamënter, dadedò univa chisc toc metui adum cun bachëc o lesures da codla y n pert depënc. La popes da lesures univa vendudes dantaldut tla Francia y tla Nghiltiera.

L ciaval cun ciavalier da lesures de lën de cucia, dà ju cun na paiza scura, dla berstot de Josef Insam da Cësanueva te Santa Cristina ie metù adum da 104 pec singuli. La figures da lesures (popes, figures academiches, manduchei) univa turnei nchin a na mesura de 201 cm. Tres si lesures a codla pudovi tò ite truepa pusizions dl corp, les fova pensedes per pitëures, scoles y academies.