Per l'espusizion mundiela dl 1925 a Paris à sculées y sculeies y nsenianc dla doi scoles d'ert de Gherdëina crià l taflà de na stua che ie unì premià cun l Grand Prix y mo trëi bedaies per l aredamënt sculturel. L taflà ie esprescion dl renuvamënt stilistich dl'ert de Gherdëina ti ani danter la doi vieres. Chësc renuvamënt se ova purtà pro dantaldut per merit dl diretëur Guido Balsamo Stella.
Tl 1925 à la doi scoles d'ert de Gherdëina tëut pert al'espusizion mundiela dl ert decorativa y dl ndustria moderna de Paris. Te chësta ucajion ie Albino Pitscheider, n mòster dl'ert dl ziplé de pitli ogec y dal 1910 al 1914 coche nce dal 1919 al 1940 nseniant tla Scola d'ert de Sëlva, y si colegh Luis Insam unic premiei cun na bedaia d'or. Sun la pert dancà dla bedaia da ot ciantons iel n'alegoria dl'ansciuda, dovia iel n maz de ciofs.
Chësta cripl - tla forma de n autere de n'autëza de 2,3 m y de na larghëza de 1,8 m - ie de Luis Insam dl Tavela de Urtijëi, che l'à zipleda per si familia. L autere che lecort l stil tert-gotich ie ziplà tl zirm y ne ie nia depënt. L reprejentea l viac de i Trëi Rëiesc, l'adurazion di pastri y, sun la purteles, reliefs cun mutifs dla storia da Nadel, che l scultëur à nluegià tl ambient da paur de si ncësa.
La cësa Tavela à si inuem dal scultëur cunesciù dla Val Badia Franz Tavella. Ël ova dl 1890/91 frabicà na cësa da doi partimënc cun na berstot basite te chëla che l à nsenià ju truep scultëures jëuni, danter chisc Rudolf Moroder Lenert y Johann Baptist Moroder Lusenberg. Tl 1905 à l scultëur Levije Antone Insam de Cësanueva (Santa Cristina) cumprà la cësa te chëla che si mut Luis laurova da scultëur y furmova inant scultëures jëuni.
La frabica nueva dla Villa ANRI dl 1925, che ie ncuei sota defendura dla Sëurantendënza per i Bëns culturei, univa nuzeda da Anton Rifesser coche sënta dla firma dal medemo inuem metuda su dl 1921. Perchël iel unì njinià ite tlo locai per la berstots, i ufizies, l magasin, l mpacamënt y la mostres. I prudoc dla firma ANRI univa vendui nchin ti USA. Te si miëur ani dajova la firma da lëur a nchin 230 cunlauranc y cunlaurantes. Dl 1952 ie la produzion unida spusteda te n salamënt sun Plan da Tieja y tl 2021 iela unida stluta.
Bera Ferdinand Demetz da Furdenan ova giaurì tl 1872 la prima berstot de furmazion publica per scultura a Urtijëi. La cësa da de plu partimënc tl raion a ost de Urtijëi ie plu tert, tl 1938, unida cumpreda dal chemun y adateda per trapiné tlo ca la Scola prufescionela che fova sun la plaza Stetteneck. Tl 1999 iel unit fat su tla medema luegia na cësa nueva per l lizeum d’ert “Cademia” d’al didancuei.