Amonic nes fej suvënz cialé ca pervia de si croses dala formes curiëuses. Chëstes se à suvënz furmà daujin ala gran crises, che à caraterisà la vita longia de plu de 300 milions de ani de chësta sort de organisms. L Macroscaphites scumëncia coche amonit normal che se rudelnea ite a forma de planispirala, ma che se ndrëza pona su y se svilupea inant se plian a rampin. La pert a planispirala fova mplenida cun gas y ova la funzion de stabilisazion ntan l nudé. La pert a forma de rampin, al incontra, fova ocupeda dal organism.

L Bellerophon, n snech rudelnà su a maniera dla nsci tlameda planispirala, ie un di fossii plu cunesciui dla Dolomites: chësc fossil ti dà l inuem ala furmazion de Bellerophon y desmostra l unì adalerch definitif dl mer ala fin dl tëmp dl Perm. Pra chësc ejempler ie l snech assozià cun n gran Tainoceras, n cefalopod antenat dl Nautilus da ncuei. I truep microfossii (alghes de ciauc y foraminiferes) testemunieia la gran richëza de vita che fova puech dan la gran crisa biologica.

Amonic cun na storia de plu de 300 milions de ani se semea suvënz dassënn. I à na crosa rudelneda su a forma de planispirala che ie datrai plu y datrai manco decureda da rëpes y ficeri. Ma l ie puscibl i analisé pervia de si carateristiches dedite, pra chëles che l ne ie mei repetizions perfetes. Nsci possen desferenzië chësc amonit dl tëmp dla Crëida avisa dala sortes che à vivù dant.

I amonic fova cefalopoc, mparentei cun i nautilus, i pësc da tinta y i calamares de nosc dis. Al didancuei iesi morc ora, ma tl tëmp dl Trias fajovi pert di organisms che univa dant l plu suvënz. Restà iel truep curëc dala formes perfetamënter tridimensciuneles nchin plates defin. L'evoluzion morfologica asvelta de truepa sortes fej dainora n strumënt mpurtant per daté i sasc. Truepa sortes à mé vivù n valgun milesc de ani.