Per l'espusizion mundiela dl 1925 a Paris à sculées y sculeies y nsenianc dla doi scoles d'ert de Gherdëina crià l taflà de na stua che ie unì premià cun l Grand Prix y mo trëi bedaies per l aredamënt sculturel. L taflà ie esprescion dl renuvamënt stilistich dl'ert de Gherdëina ti ani danter la doi vieres. Chësc renuvamënt se ova purtà pro dantaldut per merit dl diretëur Guido Balsamo Stella.
La scultura zipleda y nia depënta reprejentea la dea romana dla ciacia Diana cun n rehl tl brac a man drëta y n maz de ciofs a man ciancia. Dan ëila iel na sëita y n balest. La pitla figura ie l'esprescion dl renuvamënt stilistich che fova unìt a se l dé tla doi scoles d'ert de Gherdëina. Chëstes se ova giaurì de viers dl stil Liberty ti ani 1920 sota la direzion de Guido Balsamo Stella.
Tl 1925 à la doi scoles d'ert de Gherdëina tëut pert al'espusizion mundiela dl ert decorativa y dl ndustria moderna de Paris. Te chësta ucajion ie Albino Pitscheider, n mòster dl'ert dl ziplé de pitli ogec y dal 1910 al 1914 coche nce dal 1919 al 1940 nseniant tla Scola d'ert de Sëlva, y si colegh Luis Insam unic premiei cun na bedaia d'or. Sun la pert dancà dla bedaia da ot ciantons iel n'alegoria dl'ansciuda, dovia iel n maz de ciofs.
Franz Moroder de Plan de Mureda ova restruturà ntëur l 1874 la pitla cësa da paur de Lenert metan a jì si produzion d'ert sacrela coche rama nueva dla firma "Gebrüder Moroder". Tl 1906 àl cumprà n istitut d'ert a Offenburg che si fions Eduard y Rudolf à po menà inant. Sa Lenert y a Offenburg laurovel ti ani de majer suzes nchin dl 1914 nchina n 40 artejans artistics. L nepot Norbert à mo ziplà te chësta berstot storica nchin dan puec ani. Ncuei iela data su.
La figura dl Crist de grandëza naturela - bonamënter dl prim 17ejim secul y povester pert de n cruzefis pra n troi - fova unì revinà dassënn per gauja de n temporal. La ie unida abineda sun la Furcela de San Silvester sun Stevia y ie unida tenida su per ani te n tublà dan che l scultëur Albino Pitscheider l'ova scuvierta y njuntà pertes che ti manciova. Ora dl solit ie l lën de leresc y la proporzions ora de mesura longes dl corp. L'esprescion mujela dl Crist mort va a cuer.
La frabica nueva dla Villa ANRI dl 1925, che ie ncuei sota defendura dla Sëurantendënza per i Bëns culturei, univa nuzeda da Anton Rifesser coche sënta dla firma dal medemo inuem metuda su dl 1921. Perchël iel unì njinià ite tlo locai per la berstots, i ufizies, l magasin, l mpacamënt y la mostres. I prudoc dla firma ANRI univa vendui nchin ti USA. Te si miëur ani dajova la firma da lëur a nchin 230 cunlauranc y cunlaurantes. Dl 1952 ie la produzion unida spusteda te n salamënt sun Plan da Tieja y tl 2021 iela unida stluta.
Bele ntëur l 1888 fovel tla vedla cësa da paur de Domur na berstot dla zipladëssa Christina Rifesser. Si fi Matthias Comploy à pona dl 1903 restruturà la cësa arpeda dal'oma y l'à trasfurmeda te na villa tipica dl'ëuta dl secul. Iló al pona nce njinià ite na berstot privata da nsenië ju lerneri tla scultura y tistlaria per la costruzion d'auteresc. Dal 1910 inant stajova tlo l mòster Albino Pitscheider cun si familia, ma do la Prima viera mundiela ie la berstot de Comploy unida metuda al incant. Bera Mattia se ova mpenià per la costruzion dla Scola d’ert de Sëlva.
Dl 1908 ie l nseniamënt dla Scola d'ert de Sëlva per dessëni y mudelé unì purtà dala cësa Domur ite tla frabica de scola sun Plan da Tieja, fata su aposta per chësc fin. Scebën che la tipologia de nseniamënt se à ti ani mudà, se à la frabica dl tëmp dla Monarchia asburgica dla Scola d'ert de Sëlva mantenì. Permò dl 2013 iela unida zareda ju per ti dé lerch al frabicat dla Scola mesana da ncuei.