La cësa dl mëune sota la dlieja da Sacun ie n gran mesc da na frabica sëula che ie documentà dal 1453 y che se à mantenì te si forma uriginela gotica. L ie for mo pert dl avëi dla dlieja. L'abitazion cun n ciulé y doi partimënc ie sun la pert a ost dla frabica. L tublà cun ntëurvia n palancin cëla de viers dl vest. Sun l tram sëura la ntreda iel depënt doi beches che se cëla, les ie l simbol dl cërtl dl ann cun si pruzesc de trasfurmazion dla vegetazion.

Chësc mesc da na frabica sëula ie unì fat su dl 1606/08 y dal 1985 iel sota defendura dla Sëurantendënza per i Bëns culturei. L ie derturà y vën al didancuei nuzà coche restaurant. L tublà fat cun trames de lën turonc ala maniera dla tecnica "blockhaus" tol ite na majera pert dla fassada dla frabica che no la pert dl'abitazion. L bel tët de scintles de leresc ie unì fat da nuef aldò dla tradizion ladina cun la eles de breies (l nsci tlamà tët ala Gherdëina o tët ladin).

I mejes da na frabica sëula ie te Gherdëina reres y n generel manco vedli, Costamula Dessëura ie n mesc frabicà al plu tert ntëur l 1686/87. La pert da sté y la pert de tublà y stala ie spartides da n mur y à na ntreda separeda. La frabica ie fata da na costruzion a "blockbau" cun trames turonc y à na cësadafuech tacheda leprò dala pert a mont. La à n piguel y sun la fassada a nord n fëur. Tl 20ejim secul ie l tublà unì restruturà per fins de abitazion.

L nujel dla costruzion de chësc mesc da na frabica sëula cun na pert da sté y na pert per i lëures da paur sota un n tët va de reviers al ann 1554. L mesc sota defendura dla Sëurantendënza per i Bëns culturei ie unì restruturà dedite. Si inuem vën dal toponim preroman Col de Flam che ie cunlià a na luegia de cult dl tëmp de latène ("luegia cun prevesc", " luegia de invocazion") de chëla che l Museum Gherdëina cunservea na lingia de reperc archeologics de fier y de bront.

L mesc da na frabica sëula al'entreda de Sëlva dl 15ejim secul ie sota defendura dla repartizion provinziela di Bëns culturei y ie ncuei dejabità. Na pert dl raion d'abitazion fova nluegeda tla pert mureda dla frabica a ost. Tla pert de lën fovel la stua y la majons. Tlo à vivù per duta la vita la zipladëssa Katharina Kasslatter, cunesciuda coche anda Trina da Gustin. La ie stata una dla prima sculées dla Scola d'ert de Sëlva y la seniova si lëures.

Chësc luech da paur da na frabica sëula fova unì destacà dal luech uriginel Scurcià y ie vën nunzià per l prim iede tl 1420. Ntëur l 1520 iel deventà pert dl avëi dla cunfraternita dla dlieja de Sant'Anna sun curtina - cossa a chëla che l inuem dla cësa da paur fej referimënt. La frabica partida a mez ju ie unida restrutureda tl 20ejim secul y l palancin ie unì trasfurmà  respetivamënter te n balcon y na veranda. Sun Doss dl Preve laurova ti ani ani 90 dl '800 l scultëur Franz Tavella y plu tert l scultëur y zipladëur de criples Luis (Alois) Insam da Cësanueva.